"ทุกวันนี้เราใจดีต่อกันและกันน้อยเกินไปหรือไม่"
เมื่อเราเกิดความรู้สึกเข้าอกเข้าใจ (Empathy) นั้นหมายถึงเรากำลังคิดว่าผู้อื่นกำลังเผชิญกับอะไรบ้าง ซึ่งจะทำให้เราปฏิบัติต่อผู้อื่นอย่างเข้าอกเข้าใจ เช่น เพื่อนของเราอาจจะประสบอุบัติเหตุทำให้แขนใช้งานไม่ได้แบบเดิม จนทำให้เกิดอารมณ์หงุดหงิดใส่คนอื่นง่าย การที่เราเข้าอกเข้าใจเค้าทำให้ เรารู้สึกเห็นใจในสิ่งที่เขากำลังเผชิญ และ "ใจดี" กับเขา ดังนั้นการที่เราเข้าอกเข้าใจ เห็นอกเห็นใจผู้อื่น ก็จะทำให้เราใจเย็น หรือใจดี (Kind) กับเขามากขึ้น
ในสมัยที่เราเป็นนักเรียน (หรือหากเป็นนักเรียนอยู่แล้วก็ไม่เป็นไร) เราคงจะจำครูของเราได้ ซึ่งมีทั้งดุและก็ใจดี แน่นอนว่าเรามักจะชอบครูที่ใจดีมากกว่า ทำให้เราเรียนอยากมีความสุขมากกว่า กล่าวคือ ใคร ๆ ก็ชอบคนที่ใจดีด้วยกันทั้งนั้น ในฐานะที่ผมเป็นครูการศึกษาพิเศษ ที่สอนนักเรียนออทิสติกก็มักจะเจอกับนักเรียนที่มีอารมณ์รุนแรงบ้าง (ไม่ทั่งหมด) การที่เราใจดีกับเขาก็จะทำให้เขาใจเย็นมากขึ้น เรียนอย่างมีความสุขมากขึ้น และเรียนอย่างตั้งใจมากขึ้นด้วย แต่ก็มีเด็กบางคนมั่งที่เห็นครูใจดีเลยชอบแกล้งบ้าง ไม่ตั้งใจเรียนบ้าง แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นมันก็เพราะเขากำลังมีความสุขนั้นเอง (เปิดโอกาสให้เขาสนใจสิ่งอื่นมากกว่าการเรียน ซึ่งหน้าที่ครูจะต้องหาวิธีกระตุ้นให้เขากลับมา) อย่างไรก็ตามเป็นธรรมดาบ้างที่เราจะเกิดความเครียด เกิดความขับข้องใจ เพราะเราเป็นมนุษย์ ซึ่งผมก็มีความรู้สึกหงุดหงิดบ้างเล็กน้อยเหมือนกันเวลาที่ต้องสอนหรือปรับพฤติกรรม แต่เป็นแค่อารมณ์ที่เกิดขึ้นไม่นาน ซึ่งสามารถจัดการได้อย่างรวดเร็ว (ไว้บทความครั้งต่อไปผมจะเขียนเกี่ยวกับเรื่องอารมณ์อีกทีหนึง)
การใจดี (Kind) ไม่ใช่เพียงแค่การแสดงออกทางพฤติกรรมอย่างเดียว อย่างเช่น ครูใจดีกับนักเรียน แต่เป็นการแสดงออกถึงคำพูดด้วย เช่น เวลาที่เราจะสื่อสารเพื่อหวังให้คนบางคนพัฒนาบางสิ่งบางอย่างขึ้นมา เราอาจใช้คำพูดที่แฝงไปด้วยความใจดี เช่น "ไม่เป็นไรหรอกที่จะผิดพลาดได้ เราพัฒนาขึ้นได้ ทำให้ดีกว่านี้ได้" หรือ "คุณยังกำลังค่อย ๆ เรียนรู้ ต้องตั้งใจมากขึ้นจะได้เรียนรู้เร็วมากขึ้น" ประโยคพูดที่ยกตัวอย่างมาเป็นประโยคที่กระตุ้นให้อีกฝ่ายมีความตั้งใจมากขึ้น แต่บางคนอาจจะอยากโต้เถียงว่า "เคยสื่อสารแบบนี้เหมือนกันแต่ผลตรงกันข้าม" จึงเลือกใช้การพูดทีี่มีลักษณะตรงไปตรงมา มากกว่า ซึ่งง่ายกว่ามาก แต่มันก็อาจจะไปลดทอนความพยายาม หรือไปกระตุ้นความรู้สึกด้านลบของบุคคลนั้นด้วยเช่นกัน โดยเราจะต้องชั่งน้ำหนักให้ดี เพราะการสื่อสารเป็๋นศิลป์ที่ต้องเรียนรู้และต้องปราณีตกับมัน
บุคคลสำคัญของโลกหลายท่านได้ความใจดีเป็นแรงบัลดาลใจ ว่าไม่จะเป็นความใจดีที่ เฮเลน เคลเลอร์ อาจารย์ผู้พิการตาบอดหูหนวก ได้รับความใจดีจากคุณครูของเธอ หรือ ในสารคดี Cosmos ชุดปัจจุบัน นีล ไทสัน ได้กล่าวถึงความใจดีของ คาร์ล ซาแกน นักสื่อสารวิทยาศาสตร์ชื่อดัง ที่บรรยายสารคดี Cosmos ในอดีต ซึ่งจากความใจดีของซาแกนที่มีต่อไทสัน ทำให้เขายกให้ซาแกนเป็๋นแบบอย่าง นอกจากนั้นยังมีบุคคลหลายท่าน เช่น อับราฮัม ลินคอล์น ประธานาธิบดีคนที่ 16 ผู้ที่เลิกทาสในสหรัฐอเมริกา ก็เป็นบุคคลที่มีความใจดี ครั้งหนึ่งท่านเคยกล่าวว่า "ผมรับรู้เสมอว่าความเมตตาให้ผลดีมากกว่าความยุติธรรมที่เข้มงวด" และผมก็เชื่อว่าหากทุกคนลองมองย้อนกลับไปในอดีตก็จะนึกถึงบุคคลที่ใจดีต่อเรา ที่ทำให้ชีวิตของเรารู้สึกดี และผมก็เชื่อว่าเราจะจำบุคคลท่านนี้ไปตลอดกาล
การใจดีต่อกันและกัน จะทำให้เกิดความใจเย็นมากยิ่งขึ้นในเวลาที่เราเจอกับผู้ที่คิดเห็นต่างทางด้านการเมือง หรือมีความคิดเห็นในด้านอื่้น ๆ ที่ไม่ตรงกัน ถ้าเราใจดีต่อกันและกัน ก็จะทำให้ไม่เกิดการทะเลาะ รุนแรง (ทะเลาะเล็กน้อยบ้างไม่เป็นไร) หรือความขัดแย้งต่อกันและกัน นอกจากนั้นแล้วความใจดี สามารถส่งผ่านกันไปมาได้ กล่าวคือ เมื่อเราจะดีกับผู้อื่น ผู้อื่นก็จะใจดีกับเรา และเมื่อเราส่งผ่านความใจดีให้กันและกัน ก็จะสร้างสังคมที่มีความใจดีมากยิ่งขึ้น ทำให้สังคมเราน่าอยู่มากยิ่งขึ้น
ผมจึงเริ่มต้นด้วยคำถามที่ว่า "ทุกวันนี้เราใจดีต่อกันและกันน้อยเกินไปหรือไม่" และเขียนบทความนี้เพื่อให้ผู้อ่านตระหนักถึงคุณค่าของการใจดี ผมปรารถนาอยากให้สังคมไทยใจดีต่อกันและกันมากขึ้น เพื่อจะทำให้สังคมของเราเป็นสังคมดีที่มากขึ้น ถ้าครูใจดีกับนักเรียน พ่อแม่ใจดีกับลูก หัวหน้าใจดีกับลูกน้อง เราจะสามารถสร้างสังคมที่เป็นวงจรแห่งความใจดีเกิดขึ้นได้ และเราจะเติบโตไปด้วยกันอย่างมีความสุข
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น