ข้ามไปที่เนื้อหาหลัก

Extraordinary Thinking

เรียนรู้ และค้นหาประสบการณ์ใหม่ ๆ จากทั้ง 427 บทความเพื่อออกแบบชีวิตอย่างสร้างสรรค์ โดยผู้อ่านสามารถเลือกบทความได้จากสารบัญ

ค้นหาบล็อกนี้

สารบัญรวม
จิตวิทยาและพฤติกรรม
ทฤษฎีจิตวิทยา
พัฒนาตนเอง
จิตวิทยาสังคม
ความสุข
ประวัติศาสตร์ชีวประวัติ
วิเคราะห์เพลงและสื่อ
การศึกษาและการเลี้ยงลูก
อาชีพและการทำงาน

กำลังแสดงโพสต์จาก พฤศจิกายน, 2025

ดูทั้งหมด

บทความ

ความบกพร่องทางสมองส่วนการคิดเชิงบริหารในระดับกว้าง (Broad impairment) ของบุคคลที่มีภาวะออทิซึมฯ

เขียนโดย Carlos Boonsupa (คาลอส บุญสุภา) พฤศจิกายน 07, 2568

รับลิงก์
Facebook
X
Pinterest
อีเมล
แอปอื่นๆ

พุทธจิตวิทยาเกี่ยวกับความทุกข์: สภาวะที่ไม่สมบูรณ์ ไม่คงที่ และไม่เป็นไปตามใจเรา

เขียนโดย Carlos Boonsupa (คาลอส บุญสุภา) พฤศจิกายน 06, 2568

รับลิงก์
Facebook
X
Pinterest
อีเมล
แอปอื่นๆ

จากหลุมเดิมสู่ถนนใหม่: นิทานทิเบตว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงและการเติบโตของใจ

เขียนโดย Carlos Boonsupa (คาลอส บุญสุภา) พฤศจิกายน 05, 2568

รับลิงก์
Facebook
X
Pinterest
อีเมล
แอปอื่นๆ

โพสต์เพิ่มเติม

จำนวนผู้อ่าน

Carlos Boonsupa (คาลอส บุญสุภา)

ไปที่โปรไฟล์

บทความทั่งหมด

2025 56

2024 55
2023 57
2022 129
2021 102
2020 8
2019 3
2018 5
2017 4
2016 6
2015 10
2014 2
- ธันวาคม 2

แสดงเพิ่มเติม แสดงน้อยลง

บทความที่ได้รับความนิยม

การเสริมแรงและการลงโทษ (B.F.Skinner)

ทุกท่านอาจคุ้นเคยกับการเสริมแรง และการลงโทษอยู่บ้าง เป็นแนวคิดที่ประยุกต์ใช้ไม่ว่าจะทำงาน การเรียน การปฏิสัมพันธ์ ล้วนมีการเสริมแรงและการลงโทษอยู่รอบ ๆ เสมอ ซึ่งบางทีเราเสริมแรงหรือลงโทษกันและกันโดยไม่ได้ตั้งใจ เช่น การชมเชยลูกเวลาทำความดี การให้ของขวัญแฟน การที่ครูลงโทษนักเรียน การให้โบนัสของเจ้านาย หรือค่าตอบแทนพิเศษอื่น ๆ ฯลฯ การเสริมแรงและการลงโทษเป็น ทฤษฎีการวางเงื่อนไขด้วยการกระทำ (Operant Conditioning Theory) ของนักจิตวิทยาชาวอเมริกัน Burhus Skinner เป็นนักจิตวิทยากลุ่มพฤติกรรมนิยม เขาเชื่อว่า "ถ้าคุณให้รางวัลหรือลงโทษอย่างเหมาะสม คุณจะสามารถทำให้ผู้อื่นเกิดพฤติกรรมตามที่ต้องการได้" Skinner ให้ความสนใจกับผลกรรม (Consequences) 2 ประเภท ได้แก่ ผลกรรมที่เป็นตัวเสริมแรง (Reinforcement) ที่ทำให้พฤติกรรมที่บุคคลกระทำอยู่นั้นมีอัตราเพิ่มขึ้น ในขณะที่ผลกรรมที่เป็นตัวลงโทษ (Punishment) ที่ทำให...

ทฤษฎีพัฒนาการจริยธรรมของโคลเบิร์ก (Lawrence Kohlberg)

ลอเลนซ์ โคลเบิร์ก (Lawrence Kohlberg) ได้ปฏิวัติการศึกษาด้านศีลธรรมในช่วงปี 1960 โดยใช้นวัตกรรม 2 ประการ อย่างแรก โคลเบิร์กได้พัฒนาวิธีศึกษาของ Jean Piaget ในเรื่องเกี่ยวกับความคิดเชิงเหตุผลของเด็กเปลี่ยนแปลงอย่างไรเมื่อโตขึ้น โดยที่เขาได้สร้างชุดคำถามที่ประกอบด้วยเหตุการณ์ที่มีทางเลือกที่ยาก 2 ทาง และทดสอบกับเด็กที่มีอายุต่างกันหลายระดับ เช่น "สมควรหรือไม่ที่ชายคนหนึ่งชื่อนาย A เข้าไปขโมยยาในร้านขายยาแห่งหนึ่ง เพื่อเอายานั้นไปช่วยชีวิตภรรยาของเขาซึ่งกำลังจะตาย" หรือ "สมควรหรือไม่ที่เด็กหญิง B สารภาพกับแม่ว่าน้องสาวของเธอโกหกแม่" เขาได้บันทึกและแยกประเภทการตอบสนองของเด็กไว้ สิ่งที่เขาสนใจไม่ใช่คำตอบว่าถูกหรือผิด แต่สิ่งที่เขาสนใจคือเหตุผลที่เด็กเหล่านั้นยกมาอ้างเมื่อพวกเขาพยายามอธิบายคำตอบของพวกเขา แนวคิดของโคลเบิกร์กได้พบขั้นของการพัฒนาการให้เหตุผลของเด็กเกี่ยวกับสังคมโลกเป็น 3 ระยะ 6 ขั้น และขั้นการพัฒนานี้สอดคล้องกับการให้เหตุผลของเด็กที่มีต่อโลกทางกายภาพที่ Jean Piaget ศึกษา ทฤษฎีพัฒนาการจริยธรรมของโคลเบิร์ก (Law...

ลำดับขั้นความต้องการ 8 ขั้นของมาสโลว์ (Maslow's Hierarchy of Needs)

หลายคนคงเคยได้ยินทฤษฎีความต้องการของ อับราฮัม มาสโลว์ ( Abraham Maslow) เนื่องจากไม่ว่าจะวิชาอะไรก็ตามไม่จำเป็นต้องเป็นจิตวิทยา ก็ได้นำทฤษฎีนี้ไปใช้มากมาย เพราะทฤษฎีของมาสโลว์เป็นทั้งทฤษฎีความพึงพอใจ และทฤษฎีแรงจูงใจ เรียกได้ว่าถือเป็นแนวคิดคลาสสิกด้านมนุษย์นิยม ไม่ว่าจะเป็นวิชาอะไรที่ศึกษาเกี่ยวกับมนุษย์ก็จะมีแนวคิดนี้มาเกี่ยวข้องด้วยเสมอ แนวคิดของมาสโลว์ ถูกเสนอในรายงานเรื่อง The Theory of Human Motivation ในปี 1948 ความต้องการของมนุษย์ก็ไม่เคยเปลี่ยนแปลงแม่จะผ่านมานานแค่ไหนก็ตาม แต่รายละเอียดปลีกย่อยจะไม่เหมือนกัน ในบทความนี้เราจะมาพูดถึงลำดับขั้นความต้องการของ มาสโลว์ในยุคนี้กันว่ามีความแตกต่างจากยุคก่อนๆมากเพียงใด หลายคนที่เคยเรียนทฤษฎีลำดับขั้นความต้องการของ มาสโลว์ คงจะงงว่าทำไมมันถึงมี 8 ขั้น ทั้งๆที่ตอนเรียนมีเพียงแค่ 5 ขั้นเท่านั้น ในปี 1948 มาสโลว์เผยแพร่แนวคิดลำดับขั้นความต้องการ ...

ระดับของจิต (The Level of Consciousness) โดยซิกด์มัน ฟรอยด์ (Sigmund Freud): การเปลี่ยนแปลงตลอดกาลของวงการจิตวิทยา

ความคิดหรือความปรารถนาที่ถูกกดทับในจิตใต้สำนึกสามารถปรากฏขึ้นมาในรูปแบบของอาการทางกายหรืออารมณ์ที่ไม่สามารถอธิบายได้ ผมเชื่อว่าผู้อ่านทุกคนคงเคยเห็นภาพภูเขาน้ำแข็งที่เป็นภาพเปรียบเปรยให้เข้าใจเกี่ยวกับจิตใต้สำนึกได้ง่ายขึ้น ซึ่งผมเคยเขียนบทความเกี่ยวกับระดับของจิตโดยเน้นไปที่จิตใต้สำนึกเป็นหลักและเชื่อมโยงเข้ากับทฤษฎีทางเศรษฐศาสตร์พฤติกรรมและปรัชญามาแล้ว ในบทความนี้ผมอยากนำเสนอความรู้พื้นฐานเกี่ยวกับระดับของจิต ที่ถูกคิดค้นโดย ซิกด์มัน ฟรอยด์ (Sigmund Freud) บุคคลสำคัญที่ได้เปลี่ยนแปลงวิธีการที่เรามองจิตใจมนุษย์ไปตลอดกาล ระดับของจิตแบ่งออกเป็นสามระดับประกอบด้วย จิตสำนึก (Conscious) จิตกึ่งสำนึก (Preconscious) และจิตใต้สำนึก (Unconscious) ได้วางรากฐานสำคัญในการทำความเข้าใจพฤติกรรมและแรงจูงใจที่ซับซ้อนของมนุษย์ ซึ่งระดับทั้งสามเป็นส่วนที่สำคัญในทฤษฎีจิตวิเคราะห์ของ ฟรอยด์ ดังนั้นระดับของจิตไม่ใ...

รูปแบบการเสริมแรง (Reinforcement)

ในบทความที่แล้วผมได้นำเสนอเกี่ยวกับ การเสริมแรงและการลงโทษ พอสังเขปแล้ว หากทุกท่านได้อ่านแล้วก็คงทราบว่า การเสริมแรงให้ผลดีมากกว่าการลงโทษ เนื่องจากเวลาที่เราลงโทษ บุคคลที่เราลงโทษจะต่อต้านเราไม่มากก็น้อย ขึ้นอยู่กับประสบการณ์ในอดีต และบุคลิกภาพของตัวบุคคล ดังนั้นการเสริมแรงจึงเป็นกลไกสำคัญในการพัฒนา หรือปรับพฤติกรรม ซึ่งการเสริมแรงนั้นสามารถทำได้หลากหลายวิธี และแต่ละวิธีก็มีความแตกต่างกันออกไป ก่อนจะเข้าสู่เรื่องการเสริมแรง ต้องทบทวนหัวใจสำคัญของทฤษฎีการวางเงื่อนไขการกระทำ (Operant Conditioning) ของนักจิตวิทยาชาวอเมริกันกลุ่มพฤติกรรมนิยม Burhus Skinner ก่อน หัวใจสำคัญของทฤษฎีนี้คือ พฤติกรรมของบุคคลเป็นผลพวงมาจากปฏิสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม และพฤติกรรมสามารถเปลี่ยนแปลงได้เนื่องจากผลกรรมที่เกิดขึ้น หากเราสามารถเปลี่ยนแปลงผลกรรมที่เกิดขึ้น ก็จะสามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมได้ ยกตัวอย่างเช่น น้องเคขี้เกียจทำงานบ้า...

ทุนทางจิตใจ หรือ ทุนทางจิตวิทยาเชิงบวก (Positive Psychological Capital)

"เรื่องเลวร้ายมากมายเคยเกิดขึ้น แต่มันไม่ได้กำลังเกิดอยู่ในตอนนี้" ลิซ เมอเรย์ (liz Murray) คือเด็กสาวที่สามารถเข้าเรียนในมหาวิทยาลัยฮาร์วาร์ด (Harvard University) ได้ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยอันดับต้น ๆ ของโลก แต่ที่น่าตกใจไปกว่านั้นคือ เธอเป็นเด็กสาวที่เคยไม่มีที่อยู่มาก่อน จากครอบครัวที่มีปัญหาด้านยาเสพติด และคุณแม่ของเธอที่เสียชีวิตจากโรคเอดส์ รวมถึงคุณพ่อของเธอที่ถูกส่งไปบำบัดรักษายาเสพติด ทำให้เธอต้องหาเลี้ยงตัวเอง เผชิญหน้ากับชีวิตที่หนักหนาสาหัสสำหรับเด็กสาวคนหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นการต้องแอบไปนอนที่บ้านเพื่อนตอนกลางคืน การพบเจอความรักกับชายหนุ่มที่พัวพันกับยาเสพติด การต้องนอนตามที่สาธารณะหรือรถไฟใต้ดิน อะไรคือสิ่งที่ทำให้เธอสามารถพลิกชีวิตได้ อะไรที่ผลักดันให้เธอมีความพยายามที่จะเปลี่ยนแปลงชีวิตตัวเอง อะไรที่ทำให้นักเรียนที่เรียนไม่จบมัธยมสามารถมุมานะผลักดันตัวเองให้ประสบความสำเร็จ จนกลายเป็นแรงบัลดาลใจให้กับหลายคนบนโลกใบนี้ได้ ...

ทฤษฎีพัฒนาการทางจิตสังคมของอีริคสัน (Psychosocial Development)

นิทานเจ้าหมีวินนี่ เดอะ พูห์ ถูกสร้างโดย อเลน มิลน์ (Alan Milne) เขาใช้ตุ๊กตารูปสัตว์ต่าง ๆ ของ คริสโตเฟอร์ โรบินส์ ลูกชายคนเดียวของเขา ได้รับการยกย่องว่าเป็นวรรณกรรมเยาวชนที่เปี่ยมไปด้วยปรัชญาในการดำรงชีวิตมาตลอดเกือบร้อยปี เขาเติบโตมาอย่างไร มีพัฒนาการอย่างไรบ้าง อะไรที่ทำให้เขาประสบความสำเร็จได้ขนาดนี้ มิลน์เติบโตมาในบ้านที่อบอุ่นเขาเป็นน้องคนเล็ก และมีพี่ชายสองคนที่อายุไล่เรียงกัน พวกเขาเติบโตในโรงเรียนประจำที่มีชื่อเสียงของลอนดอน โดยมีพ่อของพวกเขาเป็นครูใหญ่ของที่นั้น โรงเรียนของพ่อเป็นเหมือนสวรรค์ เมื่อเทียบกับโรงเรียนอื่นที่เข้มงวดและมีวิธีการทำโทษเด็กคนอื่นที่รุนแรง อีกทั้งยังมีสภาพเป็นอยู่ที่ทารุณ (ปลายศตวรรษที่ 19) แต่ที่นี้มีความเป็นอยู่ที่สุขสบาย คุณครูใจดีมีเมตตา และมีกฎห้ามตีเด็ก ซึ่งทำให้แตกต่างจากโรงเรียนอื่นอย่างสิ้นเชิง มิลน์จึงเติบโตมาด้วยความรัก รอยยิ้มและเสียงหัวเราะ เหตุผลที่โรงเรียนไม่ตีเด็ก และทำให้เด็กมีความสุข พ่อเขาให้เหตุผลว่า โรงเรียน...

ขับเคลื่อนโดย Blogger